Wext Viyertı

Zaman ekleri (Zamanlar)-Dımabestiki wextun(Wêxti)

Qısêkerdış Zazakidı çahar hıew  wêxtunra qal bena. Inı zi;

1- Wext Viyertı (Geçmiş Zaman);

Mesela:   “Umyayış”  wext viyertı ser vajiy se; ına çequiy bena “umyı ya zi umyê”

.“Gelmek”   Geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “geldi” olur.

. “Kaykerdış” wext viyertı ser vajiy se; ına çequiy bena “kaykerd”

.“Oynamak”   Geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “Oynadı” olur.

.   “Bermayış”   wext viyertı ser vajiy se; ına çequiy bena “Berma”

.   “Ağlamak”   Geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “Ağladı” olur.

 

.   *** Wext viyertıdi, çequyê e’mêlıd pabestıkê “yiş -iş -ş” diyena wuera.

Not: Wext Viyertıd eg e’mel şıma çımun xuıra diyawa se, ın qêdıwog mı nışta, ın qêdıra vajyena ya zi nısyena.

 

Hol bıunên itara:   Eg e’mel tı nidiyuw se û yow kes tıra wunuwse zi, ın wextra zi  vuni  Wext Viyertıwo Nizunayı…

 

 

 

Wext Viyertıwo Nizunayı (Bilinmeyen Geçmiş Zaman):

Mesela:     “Umyayış” wext viyertıwo nizunayidı vajiy se, ına çequiy bena “Umyab ya zi umıb”

.    “Gelmek”   Bilinmeyen geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “gelmişti” olur.

.     “Kaykerdış” wext viyertıwo nizunayidı vajiy se, ına çequiy bena “Kaykerdıb”

.    “Oynamak”   Bilinmeyen geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “Oynamıştı” olur.

.    “Bermayış” wext viyertıwo nizunayidı vajiy se, ına çequiy bena “Bermab”

.    “Ağlamak”   Bilinmeyen geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “Ağlamıştı” olur.

.    “Vazdayış” wext viyertıwo nizunayidı vajiy se, ına çequiy bena “Vazdab”

.    “Koşmak”   Bilinmeyen geçmiş zamana göre söylense, bu kelime “Koşmuştu” olur.

Not:  In wextıd çequiyê e’melıd “yış” vera “ıb” nısyena…

 

 

 

 

 

2- Ina Wext (Şimdiki Zaman);

Mesela:  “umyayış”     Ina  wext seri vajiy se; ına çequiy bena “umyawa”

.   “Gelmek”    Şimdiki zamana göre söylense, bu kelime “geliyorum” şeklinde olur.

.   “Kaykerdış” Ina  wext seri vajiy se; ına çequiy bena“Ha kaykena”

.    “Oynamak”    Şimdiki zamana göre söylense, bu kelime “Oynuyorum” şeklinde olur.

.    “Bermayış”  Ina  wext seri vajiy se; ına çequiy bena“Ha Bermena”

.   “Ağlamak”    Şimdiki zamana göre söylense, bu kelime “Ağlıyorum” şeklinde olur.

.    “Şiyayiş”     Ina  wext seri vajiy se; ına çequiy bena“Ha şına”

.    “Gitmek”    Şimdiki zamana göre söylense, bu kelime “Gidiyorum” şeklinde olur.

 

.    *** Ina  wextıdi , çequyê e’mêl dıma ıni pabestik yêni “-na, -wa” Yow zi eg çekuiy dıma pabestıkê “na” umyê se, vêrniyê e’melıdı zi gera “Ha” bınisiyuw.

 

 

 

 

Wext Herayi

 

3- Wext Herayi  (Geniş Zaman);

Mesela:   “umyayış”    Wext Herayi seri vajiy se; ına çequiy bena “Yena”

.    “Gelmek”     Geniş zamana göre söylense, bu kelime “gelirim” şeklinde olur.

.    “Kaykerdış”  Wext Herayi seri vajiy se; ına çequiy bena“Kaykena”

.     “Oynamak”   Geniş zamana göre söylense, bu kelime “Oynarım” şeklinde olur.

.    “Bermayış”   Wext Herayi seri vajiy se; ına çequiy bena“Bermena”

.   “Ağlamak”   Geniş zamana göre söylense, bu kelime “Ağlarım” şeklinde olur.

.   “Şiyayiş”      Wext Herayi seri vajiy se; ına çequiy bena“Şına”

.   “Gitmek”      Geniş zamana göre söylense, bu kelime “Giderim” şeklinde olur.

 

.  *** Ina  wextıdi , çequyê e’mêl dıma Tênıka ına pabestik yena  “-na”  Yow zi ınê bızunênıg bênatê “ına wext” o benatê “wext herayi”dı  yow ferq estu.  Ow zi, “wext herayid”  vêrniyê çekuyida “Ha” çinika. Tênıka “Ina wext”ıd vêrniyê çequiyıda “Ha” esta.

 

 

 

 

 

4- Wext Ba’d êr  (Gelecek Zaman);

Mesela:   “umyayış”  Wext Ba’d êri ser vajiy se; ına çequiy bena “Yenu”

.   “Gelmek”   Gelecek Zamana göre söylense, bu kelime “gelecek” şeklinde olur.

.   “Kaykerdış”  Wext Ba’d êri ser vajiy se; ına çequiy bena“Kaykenu”

.    “Oynamak”   Gelecek Zamana göre söylense, bu kelime “Oynayacak” şeklinde olur.

.    “Bermayış”  Wext Ba’d êri ser vajiy se; ına çequiy bena“Bermenu”

.    “Ağlamak”   Gelecek zamana göre söylense, bu kelime “Ağlayacak” şeklinde olur.

.    “Şiyayiş”   Wext Ba’d êri ser vajiy se; ına çequiy bena“Şınu”

.   “Gitmek”   Gelecek zamana göre söylense, bu kelime “Gidecek” şeklinde olur.

 

.    *** Wext Ba’d êridi , çequyê e’mêlıd pabestıkê “yiş” diyena wuera û “Yiş” vera  pabestıka “u” yena.